İSKAMBİL KAĞITLARI VE PAPAZLAR

OYUN KARTLARI 

Oyun kartlarının tarihçesi,VII. ve X. yy’da Çin’de ortaya çıktığı ve Marko Polo tarafından Avrupa’ya getirildiği şeklinde rivayet edilmektedir.
Simgelerin Tarot kartlarından türetildiği ve XIV.yy’da ise Fransa’da son şeklini aldığı ve kartlardaki kahramanlara, sembollere isimleri onların verdiği söylenmektedir.
Kupalar tarottaki kupalardan, Maçalar tarottaki Asalardan, Karolar tarottaki Tılsımlardan, sinekler ise tarottaki kılıçlardan gelmektedir.
Kartların sınıflandırılması konusu ise daha da entresan! O yıllarda Fransadaki sınıfsal ayrım çok katı dört sınıfa ayrılmıştı ve bu ayrım o kadar ileri boyuttaydı ki iskambil kağıtları bu sınıflara göre ayrılmıştı.İskambil kağıtlarındaki kupa, maça, karo ve sinek bu dört sınıfı temsil ediyordu.

KUPA   ♥

Bir kalkanı andıran şekli ile asil sınıfı ve kiliseyi temsil ediyordu. Aslında kupa kartının şekli bir kalptir ve bunun için, kupaya Fransızlar Loeur, İngilizler ise Heart demektedirler.

MAÇA   ♠

Bir mızrağın ucunu çağrıştıran şekli ile orduyu temsil ediyordu.

KARO   ♦

Fransadaki toprakları, şehirleri ve orta sınıfı, ticari deniz işletmelerinin eşkenar dörtken kiremitlerinden esinlenerek orta sınıfı temsil ediyordu.

SİNEK  ♣

Yonca yaprağına benzeyen şekli ile köylüyü temsil ediyordu.

Bugün batak, poker veya benzeri oyunlarda, kupanın en değerli, sineğin ise en değersiz kart olmasının nedeni işte bundan yüzyıllar önce gelen bu sınıflandırmadır.

 PAPAZLAR

Oyun kartlarında ki Papazların üzerindeki resimlerin tarihteki ünlü kişilerin isimlerini taşıdıkları rivayet edilmekte.Bunu görsel olarak aşağıdaki resimde anlatmaya çalıştım.Maça Papazı: Davut’uKupa papazı: (Frank Kral’ı 742-814) Charlemange (Şarlken)Sinek papazı: İskender’iKaro papazı: Sezar’ıBazı ülkelerde oyun kartlarında değişik isim ve semboller kullanılmasına rağmen, en yaygın olanı Fransızların kullandıklarıdır. Fransızlar ‘maça’ şeklini mızrağa benzeterek ‘pique’ adını vermişlerdir. İngilizce’de ise aynı anlamdaki ‘spades'(♠) kelimesi kullanılmaktadır. Her ne kadar bir kalkanı andırdığı için asil sınıfı temsil ettiği ileri sürülse de ‘kupa’ klasik bir kalp şeklidir. Bu nedenle Fransızlar ona ‘coeur’, İngilizler ise ‘heart'(♥) adını vermişlerdirTabii bu arada aslında orjinalinde bizim Papaz(K) olarak yorumladığımız kart King( Kral) , Kız (Q)ise Queen(Kraliçe) olarak tabir edilmektedir.Birli, Papaz, Kız ve Oğlan Fransızcadan oyun dilimize As, Rua, Dam ve Vale olarak geçmiş.Oyun kartlarına dikkatli bakanlar, karo papazının kollarının olmadığınıbilirler.Bunun için birçok rivayet anlatılmakta, bunlardan biriside karo papazının kâğıt oyunlarında üstat olduğu ve bir gün oynanan oyunda iddia olarak ortaya kollarını koyduğu oyunu kaybedince kollarının kesildiği ve resimde yüzü utancından başka tarafa baktığı söylenmekte.Bu karo papazının kollarının kesik olmasının Sezar ile adlandırılması bir çelişki olarak soru işareti bırakmakta. Sezarın hayatı ve kollarının kesik olmadığı biliniyor..Karo(♦ )için Fransızca’da kare anlamındaki ‘carreau’ kullanılırken İngilizler elmas anlamındaki ‘diamond’u tercih etmişlerdir. Bizim ‘sinek’ (♣) dediğimiz şekil ise çok açık üç yapraklı bir yoncadır. Fransızlar bu anlamdaki ‘trefle’ kelimesini kullanırlarken, İngilizler ‘club’ (kulüp) ismini kullanmışlardır.Vale(J) veya Oğlan için ilk zamanlarda düzenbaz anlamına gelen ‘knave’ kelimesi kullanılırken, günümüzde ‘jack’ ismi kullanılmaktadır.

Tarot ve oyun kartlarının zaman çizelgesi

X.YY – Çinliler oyun kartlarına sahiplerdi.
1370 – 1380’li yıllar – İsviçreli bir keşiş (John) kartlar hakkında yazı yazdı.
1392 – Fransız Kral VI. Charles 3 deste Tarot kartı hazırlattı.
1397 – Paris yönetmeliğine göre kartlarla iş günlerinde oyun oynanması yasaklandı.
XIV. YY– Kartlar Avrupa’da ortaya çıktılar.
1432 – Kartların Şeytan’ın işi olduğu ilan edildi.
XV. YY – Bu zamana kadar gelebilen sadece 3 deste kart kaldı ve bu kartlar Visconti Ailesi için yapılmış olan kartlardı.
1570’ler – Kumara ve tiyatroya karşı saldırı başladı ve bunların, insanlara, sahte Tanrılar yarattığı söylendi.